Pracodawca ponosi odpowiedzialność za swoich pracowników, dlatego musi zapoznać się z przepisami i stosować do zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Najważniejsze zasady zostały zebrane Kodeksie pracy. Zatrudniający ma obowiązek zapewnić bezpieczeństwo na stanowisku pracy każdego pracownika, a jednocześnie poinformować zatrudnione osoby o zagrożeniach na danym stanowisku, sposobach postępowania, działaniach ochronnych, zapobiegawczych. Poznaj obowiązki pracodawcy w zakresie BHP. Przeczytaj, o czym powinien wiedzieć każdy przedsiębiorca!
Najważniejsze obowiązki pracodawcy w zakresie BHP
Jednym z najważniejszych zadań pracodawcy jest zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, a także nadzór nad przestrzeganiem przepisów i zasad BHP na terenie zakładu pracy. Pracodawca wydaje również polecenia usunięcia wszelkich uchybień w tym zakresie oraz monitoruje ich wykonanie. Zatrudniający musi nie tylko reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpiecznych warunków pracy, lecz także dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, przy wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Kolejnym obowiązkiem pracodawców jest ochrona zdrowia zatrudnionych młodocianych, a także pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych.
Wobec kogo pracodawca ma te obowiązki?
Warto pamiętać, że pracodawca musi spełniać swoje obowiązki wobec pracowników zatrudnionych na podstawie stosunku pracy, a także na podstawie umów cywilnoprawnych, a także wobec tych, którzy wykonują pracę, działając na własny rachunek (własna działalność gospodarcza) oraz wszystkim osobom przebywającym na terenie zakładu pracy. Jakie jeszcze obowiązki ma pracodawcy?
Zapewnienie pracownikowi odpowiednich warunków pracy
Pracodawca ma chronić zdrowie i życie pracowników, w czym ma mu pomóc zbiór przepisów oraz zasad. Zatrudnienie nowego pracowniku musi poprzedzić przeprowadzenie szkolenia BHP, w sposób odpowiadający danemu stanowisku. Przyszły pracownik musi zapoznać się ze swoim stanowiskiem pracy, zagrożeniami. Powinien poznać swoje obowiązki i sposoby reagowania w razie wystąpienia sytuacji zagrażających zdrowiu i życiu. Szkolenie BHP odbywa się w godzinach pracy, a koszty w całości pokrywa zatrudniający. Przeszkolony pracownik musi potwierdzić, iż zapoznał się z zasadami BHP.
Kolejne powinności pracodawcy
Również pracodawca musi zostać przeszkolony i poinformowany w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nim obowiązków. Jeśli zatrudnia on ponad 100 osób, powinien utworzyć tzw. służbę bezpieczeństwa i higieny pracy. W przypadku zakładu pracy z liczbą pracowników mniejszą niż 100 osób wystarczy powierzenie zadań służby BHP pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy. Inną możliwością jest powierzenie wykonywania zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy specjalistom spoza zakładu pracy.
Bezpieczeństwo i higiena pracy – pierwsza pomoc w nagłych wypadkach
Pracodawca musi chronić życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych warunków pracy. Jednocześnie musi podjąć określone działania, by móc szybko i sprawnie reagować na wypadki przy pracy. Do obowiązków pracodawcy w zakresie BHP należy też zapewnienie środków do udzielenia pierwszej pomocy, zwalczania pożarów czy ewakuacji pracowników. Pracodawca odpowiada za wyznaczenie osób odpowiedzialnych za udzielenie pierwszej pomocy, nadzorowanie ewakuacji i wykonywania działań w zakresie gaszenia pożarów. Do zadań pracodawcy należy także zapewnienie łączności ze służbami ratownictwa medycznego czy ochrony przeciwpożarowej. Wszystkie te działania należy dostosować do charakteru działalności, wielkości zakładu, liczby zatrudnionych, rodzaju zagrożenia.
Jak dbać o bezpieczeństwo pracy w zakładzie?
Pracodawca musi zatroszczyć się o właściwą, bezpieczną organizację pracy. Zapewnić pomieszczenia pracy przystosowane do rodzaju wykonywanej pracy oraz liczby osób, a także utrzymać wszystkie budynki, urządzenia w stanie zapewniającym bezpieczne wykonywanie obowiązków. Pracodawca powinien wyposażyć stanowiska pracy w odpowiednie narzędzia i maszyny, które zabezpieczają pracowników przed porażeniem prądem elektrycznym, nadmiernym hałasem, promieniowaniem. Stanowisko pracy powinno zostać zagospodarowane zgodnie z zasadami ergonomii. Wszystkie maszyny muszą być wyposażone w specjalne zabezpieczenia. Jednocześnie pracownik powinien otrzymać niezbędne środki ochrony osobistej jak obuwie, odzież, rękawice, kask itp. Pracownicy muszą mieć dostęp do środków umożliwiających udzielenie pierwszej pomocy.
Przepisy BHP – na co jeszcze musi zwrócić uwagę pracodawca?
Pracodawca powinien:
- oznaczać miejsca, w których może dojść do wypadku;
- dopilnować sprzątania miejsca pracy pod nieobecność pracowników;
- eliminować zagrożenia;
- informować pracowników o potencjalnych zagrożeniach i sposobach jego unikania.
Ważnym obowiązkiem pracodawcy w zakresie BHP jest dopilnowanie przeprowadzenia szkolenia instruktażowego, czyli wstępnego. Pracownik musi poznać ryzyko zawodowe na danym stanowisku, informacje o szkodliwych czynnikach, na które będzie narażony. Co więcej, takie szkolenie muszą odbyć wszyscy zatrudnieni, także osoby pracujące w biurze. Również one są narażone na wypadki, jak potknięcia, poślizgnięcia, urazy spowodowane dźwiganiem. Pracodawca ma obowiązek zapewnić osobom pracującym przy komputerze dofinansowanie okularów, wygodne stanowisko pracy, częste przerwy.
Zasady BHP a badania pracownicze
Zanim pracodawca zatrudni pracownika, musi zlecić badania wstępne, które potwierdzą jego zdolność do podjęcia pracy. Orzeczenie lekarskie stwierdza brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku, w określonych warunkach, z narażeniem na konkretne czynniki szkodliwe. Pracodawca nie może rozpocząć współpracy z osobą, która nie odbyła szkolenia z BHP oraz nie przedstawi orzeczenia lekarskiego. Podczas gdy badania wstępne przechodzą nowo zatrudniane osoby, badaniom okresowym podlegają wszyscy zatrudnieni. Również i w tym przypadku koszt ponosi pracodawca, a badania powinny być przeprowadzane w godzinach pracy. Czym skutkuje niewywiązywanie się z obowiązków pracodawcy w zakresie BHP?
Kara dla pracodawcy za nieprzestrzeganie przepisów BHP
Pracodawca, który nie przestrzega przepisów BHP, może zostać ukarany grzywną w wysokości nawet 30 tys. złotych. Jeśli na terenie zakładu pracy doszło do wypadku, a udowodniony zostanie brak zapewnienia bezpieczeństwa pracy, pracodawca ma obowiązek wypłacić poszkodowanemu odszkodowanie. Pracownik ma prawo żądać zadośćuczynienia od zatrudniającego. Co więcej, brak odpowiednich rozwiązań mających zapobiegać wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym może skutkować odpowiedzialnością karną. Może się tak stać, gdy w przypadku zaniedbania i niedopilnowania pracownik ulegnie wypadkowi śmiertelnemu. Kodeks karny określa, iż każdy odpowiedzialny za wdrożenie przepisów gwarantujących bezpieczeństwo pracy, który zaniedba swój obowiązek, a tym samym naraża pracownika na utratę życia lub poważny uszczerbek na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Jeśli udowodni się, iż sprawca działał nieumyślnie, grozi mu kara grzywny lub pozbawienia wolności na czas roku.
Pozostałe regulacje wynikające z prawa pracy
Co jeszcze należy do obowiązków pracodawcy w zakresie BHP? Musi on przestrzegać nakazów oraz decyzji wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy (zapewnić wykonanie poleceń społecznego inspektora pracy). Gdy rozpoczyna swoją działalność, musi w terminie 30 dni powiadomić o tym fakcie właściwego okręgowego inspektora pracy i właściwego państwowego inspektora sanitarnego. Pracodawca musi zadbać o spójny rozwój polityki, której celem jest zapobieganie wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym, uwzględniając zagadnienia techniczne, organizację i warunki pracy, wpływ czynników środowiska pracy.
Zarówno pracodawcy, jak i pracownicy mają swoje obowiązki wynikające z przepisów BHP. Ich przestrzeganie ma zapewnić bezpieczną pracę, w dobrych warunkach. Za wszelkie uchybienia, nieprzestrzeganie zasad obie strony ponoszą odpowiedzialność. Warto pamiętać, że wszystkie przepisy zostały stworzone, by chronić pracowników w miejscu ich pracy.
Zobacz także:- Ile godzin można spędzać przed komputerem – BHP a praca przy komputerze
- Jaki akt prawny reguluje obowiązki pracodawcy w zakresie BHP?
- Kto odpowiada za stan BHP w zakładzie pracy? Obowiązki pracodawcy i pracowników
- Art. 207 KP – o czym mówi ten artykuł Kodeksu pracy?
- Szkolenie BHP – ile trwa szkolenie BHP wstępne i okresowe?
