Urząd Dozoru Technicznego (skrótowo określany jako UDT) jest instytucją państwową. Celem jego działania jest prowadzenie czynności dozoru technicznego dla urządzeń wykorzystywanych w przemyśle. Nadzór ten wykonuje się w odniesieniu do maszyn przemysłowych oraz instalacji technicznych. UDT weryfikuje zgodność z obowiązującymi standardami i normami jakości. Dowiedz się jeszcze więcej!
Z dumą prezentujemy treść, która powstała w kooperacji z 7milowy.pl
Podstawa prawna
Jak można łatwo się domyślić, funkcjonowanie organów odpowiedzialnych za dozór techniczny jest ściśle regulowane przez przepisy. Wynika to z kluczowej roli UDT w badaniu jakości prac przemysłowych. Najważniejszym aktem jest Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz. U. 2000 Nr 122 poz. 1321). Przedmiotem tej regulacji są zasady oraz zakres kontroli sprawowanej przez UDT i inne jednostki (więcej informacji na ten temat w dalszej części tekstu). Zgodnie z zapisami w niej zawartymi, przez dozór rozumie się takie działania, które umożliwiają sprawne, a jednocześnie bezpieczne funkcjonowanie zaplecza przemysłowego.
Ważną rolę odgrywa również Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2012 r. w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu. Określono w nim wyczerpująco, jakie rodzaje wyposażenia wykorzystywanego w przemyśle podlegają weryfikacji.
Pozostałe akty prawa
Oprócz powyższych ważną rolę odgrywa również Kodeks postępowania administracyjnego. Ponadto, jeśli mowa o Urzędzie Dozoru Technicznego, ważne są ustawy z dnia:
- 22 grudnia 2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach Unii Europejskiej;
- 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności;
- 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych.
Co podlega dozorowi technicznemu?
Zakres działalności prowadzonej przez jednostki dozoru technicznego jest bardzo szeroki i obejmuje różne rodzaje wyposażenia wykorzystywanego w branży przemysłowej. Urząd ten zajmuje się oceną i kontrolą eksploatacji:
- aparatury ciśnieniowej;
- zbiorników;
- pojemników do przewozu materiałów niebezpiecznych;
- maszyn transportowych;
- dźwigów;
- przenośników, wyciągów i pomostów.
Pełen katalog obiektów podlegających obowiązkowi w zakresie kontroli technicznej znajduje się we wspomnianym już rozporządzeniu z dnia 7 grudnia 2012 roku.
Kontrola prowadzona przez jednostkę dozoru ma charakter kompleksowy. Obejmuje ona nie tylko badanie na etapie projektowania i produkowania poszczególnych komponentów. Dozór jest wykonywany także podczas bieżącego wykorzystywania aparatury w firmie. Przykładowo, przedsiębiorca jest zobligowany do zgłaszania wszelkich awarii oraz dokonanych czynności naprawczych. Także konserwacja maszyn powinna być przeprowadzana wyłącznie przez wykwalifikowanych pracowników.
Czym się zajmuje Urząd Dozoru Technicznego? Zakres działalności
Zakres kompetencji należących do Urzędu Dozoru Technicznego został w wyczerpujący sposób opisany w przepisach. Zgodnie z nimi, do zadań tego organu należy między innymi:
- nadzór w zakresie przestrzegania przepisów o dozorze technicznym przez przedsiębiorstwa przemysłowe;
- weryfikacja, czy w badanej jednostce prowadzi się działania zmierzające do zapewnienia bezpiecznej pracy;
- wydawanie decyzji o dopuszczeniu danej maszyny/instalacji do użytkowania;
- prowadzenie analiz w odniesieniu do uszkodzonych maszyn. Analizowanie przyczyn i skutków uszkodzeń urządzeń wykonuje się m.in. w przypadku awarii w zakładzie przemysłowym;
- ustalanie stopnia ryzyka, jakie wiąże się z użytkowaniem poszczególnych elementów wyposażenia przemysłowego. Jest to zarówno doraźna, jak i regularna ocena stopnia zagrożenia stwarzanego przez maszyny wykorzystywane w danym przedsiębiorstwie;
- kontrola w zakresie przestrzegania przepisów prawnych;
- badanie, czy przedsiębiorstwo w należyty sposób dba o zapewnienie bezpiecznego funkcjonowania maszyn;
- weryfikacja kwalifikacji osób, które zawodowo zajmują się wytwarzaniem, modernizowaniem, obsługą, naprawianiem oraz konserwacją urządzeń;
- prowadzenie konsultacji w zakresie szkoleń;
- certyfikacja wdrożonych przez przedsiębiorstwa systemów jakości.
Przeprowadzaniem działań kontrolnych zajmują się oddziały terenowe. Na chwilę obecną funkcjonuje dziesięć takich jednostek wspomaganych przez ponad dwadzieścia biur. Punkty te są rozmieszczone na terenie całego kraju. Centrala Urzędu Dozoru Technicznego mieści się w Warszawie przy ulicy Szczęśliwickiej 34.
Urząd Dozoru Technicznego a certyfikacja
Istotnym obszarem działalności prowadzonej przez UDT jest także nadawanie certyfikacji w obszarze systemów zarządzania w przedsiębiorstwach przemysłowych, personelu oraz wyrobów. Zadania te są realizowane przez Urząd Dozoru Technicznego, który jest w takim przypadku określany jako UDT-CERT. Działalność w tym zakresie została usankcjonowana przez PCA, czyli Polskie Centrum Akredytacji.
To jeszcze nie wszystko, jeśli chodzi o działalność Urzędu Dozoru Technicznego w zakresie nadawania certyfikatów. Organ ten posiada również status jednostki certyfikacji w zakresie instalatorów OZE (odnawialnych źródeł energii). Kwestie z tym związane zostały uregulowane przez ustawę z dnia 10 kwietnia 1997 roku Prawo energetyczne.
W jaki sposób przeprowadza się badania w zakresie bezpiecznej pracy maszyn przemysłowych?
Czynności nadzorcze w zakresie urządzeń przemysłowych nie byłyby możliwe do zrealizowania, gdyby nie solidne zaplecze zajmuje się przeprowadzaniem niezbędnych ekspertyz, analiz oraz badań. To właśnie dlatego działalność UDT jest wspomagana przez CLDT, czyli Centralne Laboratorium Dozoru Technicznego.
Wyrazem jakości prac prowadzonych przez CLDT jest fakt, że jednostka ta również uzyskała pozwolenie ze strony Polskiego Centrum Akredytacji.
Urząd Dozoru Technicznego a zdobywanie kwalifikacji zawodowych
Urząd Dozoru Technicznego realizuje ustawowy cel swojej działalności nie tylko poprzez weryfikację stanu aparatury wykorzystywanej w przemyśle. Bardzo ważnym, choć czasem niedocenianym elementem bezpieczeństwa jest czynnik ludzki, rozumiany jako umiejętności, wiedza oraz postawa operatorów maszyn. To właśnie dlatego organ dozorowy zajmuje się sprawdzaniem kwalifikacji pracowników na takich stanowiskach jak na przykład:
- konserwator dźwigów i dźwignic oraz osoba obsługująca tego typu urządzenia;
- operator pojazdów jezdniowych podnośnikowych potocznie określanych jako tzw. wózki widłowe.
Weryfikacja w tym zakresie odbywa się między innymi poprzez płatne szkolenia zawodowe zakończone państwowym egzaminem.
Wielu pracodawców ceni sobie uprawnienia wydawane przez Urząd Dozoru Technicznego. Taki stan rzeczy oznacza, że warto posiadać kwalifikacje UDT. Atut ten może okazać się decydujący na rynku pracy i często przekłada się na poziom zarobków.
Nieprzestrzeganie przepisów UDT a odpowiedzialność na gruncie prawa
Przestrzeganie przepisów dotyczących UDT to obowiązek ciążący na przedsiębiorcach. W przypadku niestosowania się do wymogów określonych w przepisach może poskutkować otrzymaniem sankcji finansowej. Przybiera ona wówczas postać grzywny, której wysokość jest uzależniona od skali wykroczenia. W skrajnych przypadkach należy liczyć się z odpowiedzialnością na gruncie prawa karnego. Kara UDT może zostać orzeczona zarówno wobec pracodawcy, jak i w stosunku do pracownika.
Urząd Dozoru Technicznego ma ważne znaczenie w działaniu przedsiębiorstw z różnych sektorów, w tym na przykład rafineryjnego, energetycznego czy nawet branży logistycznej. Jest tak, ponieważ to właśnie w magazynach oraz centrach dystrybucyjnych wykorzystuje się wózki widłowe. Inicjowanie działalności mającej na celu zwiększenie poziomu bezpieczeństwa jest niezwykle istotne i pozwala zmniejszyć ryzyko groźnych dla otoczenia awarii. Jednocześnie, trzeba mieć na uwadze, że organ ten nie jest jedyną jednostką dozoru technicznego. Ważne są także takie podmioty jak Transportowy Dozór Techniczny (TDT) oraz Wojskowy Dozór Techniczny (WDT).
Zobacz także:- Społeczna inspekcja pracy – jaki jest zakres obowiązków i kto wchodzi w jej skład?
- Państwowa Inspekcja Sanitarna – zadania inspekcji w zakresie nadzoru sanitarno-epidemiologicznego i zdrowia publicznego
- Jakie zadania ma Państwowa Inspekcja Pracy w zakresie prawa pracy oraz BHP? PIP jako element polityki społecznej państwa
- Znaki nakazu BHP – charakterystyczne cechy i możliwości wykorzystania
- Służby BHP w zakładzie pracy. Obowiązki pracodawcy i pracowników w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy
