Art. 229 KP, czyli kiedy niezbędna jest profilaktyka ochrony zdrowia?

Zgodnie z art. 229 KP, jednym z obowiązków leżących w gestii pracodawców jest zadbanie o to, by prace na terenie zakładu były wykonywane w sposób bezpieczny. Kluczowa w tym zakresie jest przede wszystkim weryfikacja, czy stan zdrowia obecnych lub nowych pracowników pozwala na realizację powierzonych im zadań.

Ten artykuł jest efektem naszych wspólnych wysiłków z magazynprzedsiebiorcy.pl

Art. 229 KP — treść przepisu

Dział dziesiąty. Bezpieczeństwo i higiena pracy (art. 207-237).

Rozdział VI. Profilaktyka ochrony zdrowia

Art. 229. Badania profilaktyczne pracowników

„Wstępnym badaniom lekarskim, z zastrzeżeniem § 1¹, podlegają:

1) osoby przyjmowane do pracy;

2) pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

§ 1¹. Wstępnym badaniom lekarskim nie podlegają osoby:

1) przyjmowane ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą;

2) przyjmowane do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, jeżeli posiadają aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie i pracodawca ten stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, z wyłączeniem osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.

§ 1². Przepis § 1¹ pkt 2 stosuje się odpowiednio w przypadku przyjmowania do pracy osoby pozostającej jednocześnie w stosunku pracy z innym pracodawcą.

§ 1³. Pracodawca żąda od osoby, o której mowa w § 1¹ pkt 2 oraz w § 1², aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku oraz skierowania na badania będące podstawą wydania tego orzeczenia.

§ 2. Pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku.

§ 3. Okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się w miarę możliwości w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości przysługują mu należności na pokrycie kosztów przejazdu według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.

§ 4. Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.

§ 4a. Wstępne, okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę.

§ 5. Pracodawca zatrudniający pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających jest obowiązany zapewnić tym pracownikom okresowe badania lekarskie także:

1) po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami;

2) po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami.

§ 6.  Badania, o których mowa w § 1, 2 i 5, są przeprowadzane na koszt pracodawcy. Pracodawca ponosi ponadto inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej z uwagi na warunki pracy.

§ 7. Pracodawca przechowuje orzeczenia wydane na podstawie badań lekarskich, o których mowa w § 1, 2 i 5, orzeczenia i skierowania uzyskane na podstawie § 1³ oraz skierowania, o których mowa w § 4a.

§ 7¹. W przypadku stwierdzenia, że warunki określone w skierowaniu, o którym mowa w § 1³, nie odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, pracodawca zwraca osobie przyjmowanej do pracy to skierowanie oraz orzeczenie lekarskie wydane w wyniku tego skierowania.

§ 8. Minister właściwy do spraw zdrowia w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw pracy określi, w drodze rozporządzenia:

1)  tryb i zakres badań lekarskich, o których mowa w § 1, 2 i 5, oraz częstotliwość badań okresowych, a także sposób dokumentowania i kontroli badań lekarskich,

2)  tryb wydawania i przechowywania orzeczeń lekarskich do celów przewidzianych w niniejszej ustawie i w przepisach wydanych na jej podstawie,

3)  zakres informacji objętych skierowaniem na badania lekarskie i orzeczeniem lekarskim, a także wzory tych dokumentów,

4)  zakres profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w § 6 zdanie drugie,

5)  dodatkowe wymagania kwalifikacyjne, jakie powinni spełniać lekarze przeprowadzający badania, o których mowa w § 1, 2 i 5, oraz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną, o której mowa w § 6 zdanie drugie – uwzględniając konieczność zapewnienia prawidłowego przebiegu i kompleksowości badań lekarskich, o których mowa w § 1, 2 i 5, profilaktycznej opieki zdrowotnej, o której mowa w § 6 zdanie drugie, a także informacji umożliwiających porównanie warunków pracy u pracodawcy oraz ochrony danych osobowych osób poddanych badaniom.”

Komentarz. Jakie są — zgodnie z art. 229 KP — rodzaje badań lekarskich?

Jeśli chodzi o badania lekarskie wykorzystywane przez pracowników, to wyróżnia się następujące rodzaje badań:

• wstępne — przeprowadzane jeszcze przed rozpoczęciem współpracy. Ponadto, badania te wykonuje się także m.in. w przypadku pracowników, którzy są przenoszeni na inne stanowisko pracy charakteryzujące się uciążliwymi warunkami,
• okresowe — są one obowiązkowe w stosunku do wszystkich zatrudnionych na umowę o pracę. Przeprowadza się je regularnie (w cyklach liczących od dwóch do czterech lat), w okresach uzależnionych do specyfiki danego stanowiska,
• kontrolne — wykonuje się je w sytuacji, gdy osoba zatrudniona wraca do pracy po trwającej ponad 30 dni nieobecności spowodowanej chorobą. W takiej sytuacji celem badania jest sprawdzenie, czy pracownik może wciąż wykonywać obowiązki wynikające z umowy. Jeśli jednak stwierdzono przeciwwskazania i orzeczono częściową niezdolność do pracy, zadaniem pracodawcy jest przeniesienie podwładnego na mniej absorbujące stanowisko.

Niezależnie od rodzaju badań lekarskich, ich celem jest sprawdzenie, czy istnieją przeciwwskazania do pracy na określonym stanowisku.

Badania są obowiązkowe także dla pracownika

Zgodnie z art. 229 KP, poddanie się badaniom lekarskim to także obowiązek dla pracownika. Jeśli kandydat do pracy nie zgłosi się z otrzymanym skierowaniem do lekarza, rozpoczęcie współpracy nie jest możliwe. Podobnie przedstawia się sytuacja w przypadku badań okresowych oraz kontrolnych. Niewykonanie ich upoważnia pracodawcę do rozwiązania umowy.

Kiedy nie trzeba wykonywać badań lekarskich?

Z drugiej strony prawo przewiduje sytuacje, w których przeprowadzenie badań przez lekarza nie jest konieczne. Do takich wyjątków należy na przykład sytuacja, w której nowy pracownik pozostaje zatrudniony u innego pracodawcy. W takim przypadku musi on jednak przedstawić nowemu pracodawcy dane orzeczenie oraz skierowanie na badanie lekarskie.

Podsumowanie

Badania lekarskie w pracy są czasem postrzegane jako żmudny obowiązek. Są one jednak niezbędne, ponieważ wykonywanie czynności przez zatrudnionych z nieodpowiednim stanem zdrowia może stanowić poważne zagrożenie bezpieczeństwa dla nich samych, jak i otoczenia.

• Wstępne badanie lekarskie do pracy. Badania profilaktyczne pracowników przez lekarzy medycyny pracy
• Zwolnienie lekarskie pracownika a szkolenie BHP
• Art. 210 KP, czyli kiedy pracownik może odmówić wykonania powierzonych mu poleceń?
• Art. 211 KP. Jakie prawa i obowiązki ma pracownik w świetle prawa pracy?
• Kto odpowiada za stan BHP w zakładzie pracy? Obowiązki pracodawcy i pracowników