Art. 210 KP, czyli kiedy pracownik może odmówić wykonania powierzonych mu poleceń?

Pracownik jest zobowiązany do sumiennego wykonywania obowiązków. Nie oznacza to jednak, że powinien on realizować zadania w sytuacji, gdy warunki pracy nie zapewniają mu bezpieczeństwa. Zatrudniony ma prawo odmówić wykonywania obowiązków, jeśli okoliczności stwarzają zagrożenie dla życia lub zdrowia. Tak wynika z art. 210 KP.

Art. 210 KP – treść przepisu

Dział dziesiąty. Bezpieczeństwo i higiena pracy (art. 207-237).

Rozdział II. Prawa i obowiązki pracownika

Art. 210. Prawo pracownika do powstrzymania się od wykonywania pracy

„§ 1. W razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.

§ 2. Jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, o którym mowa w § 1, pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.

§ 2¹. Pracownik nie może ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla niego konsekwencji z powodu powstrzymania się od pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia w przypadkach, o których mowa w § 1 i 2.

§ 3. Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia w przypadkach, o których mowa w § 1 i 2, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

§ 4. Pracownik ma prawo, po uprzednim zawiadomieniu przełożonego, powstrzymać się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej w przypadku, gdy jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza zagrożenie dla innych osób.

§ 5. Przepisy § 1, 2 i 4 nie dotyczą pracownika, którego obowiązkiem pracowniczym jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia.

§ 6. Minister Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z Ministrem Zdrowia i Opieki Społecznej określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej”.

Komentarz do art. 210 KP

Pracownik może zgodnie z art. 210 KP odmówić wykonania powierzonych mu obowiązków. Nie oznacza to jednak, że pracownik może zaprzestać wykonywania zadań, opierając się wyłącznie na własnym oglądzie. Konieczne jest powiadomienie o zaistniałej sytuacji przełożonego, który powinien niezwłocznie podjąć działanie.

Reguły te dotyczą pracowników zatrudnionych m.in. w takich „tradycyjnych” branżach jak przemysł, logistyka, transport itp. Od powyższych zasad istnieje jednak wyjątek. Dotyczy on służb, których zadaniem jest niesienie pomocy (straż pożarna, pogotowie). Jest to niejako wpisane w specyfikę tych profesji polegających na udzielaniu wsparcia w przypadku zagrożenia.

Czynniki psychofizyczne

Osoba zatrudniona ma prawo odmówić wykonywania pracy z uwagi na pogorszony stan psychofizyczny, w tym np. przemęczenie czy silny stres. Co ciekawe, nie musi być to potwierdzone zwolnieniem lekarskim.

W takich sytuacjach podstawą jest ocena stanu psychofizycznego dokonana przez samego pracownika. Decydującym kryterium jest wówczas negatywny wpływ na bezpieczeństwo pracownika oraz osób z otoczenia.

Podsumowanie

Prawo pracy daje pracownikowi możliwość odmowy wykonania zadania, jeśli może to doprowadzić do negatywnych konsekwencji. Taki stan rzeczy nie oznacza jednak, że z tego uprawnienia można korzystać nagminnie. Odmowa z tytułu art. 210 KP powinna być działaniem ostatecznym.

• Art. 211 KP. Jakie prawa i obowiązki ma pracownik w świetle prawa pracy?
• Kiedy zdarzenie może być uznane za wypadek przy pracy? Poznaj definicje zdarzenia, obowiązki pracodawcy oraz działania, które należy podjąć!
• Stres w pracy – przyczyny, objawy i skutki stresu. Poznaj sposoby zarządzania stresem i metody radzenia sobie z nim
• Czym jest mobbing w pracy? Definicja w kodeksie pracy, prawa pracownika. Zobacz, jak udowodnić mobbing w miejscu pracy!
• Art. 207 KP – o czym mówi ten artykuł Kodeksu pracy?