Znaki przeciwpożarowe PPOŻ to zbiór oznaczeń, które zawierają informacje na temat rozmieszczenia urządzeń gaśniczych oraz dróg ewakuacji. To właśnie dlatego warto zwrócić uwagę na tę kwestię już podczas wstępnego szkolenia BHP.
Znaki przeciwpożarowe a międzynarodowa norma PN-EN ISO 7010
Obecnie obowiązujące znaki PPOŻ, które powszechnie wykorzystuje się w zakładach pracy czy obiektach użyteczności publicznej (szkoły, przedszkola, urzędy itp.), są zgodne z międzynarodową normą jakościową PN-EN ISO 7010:2012. Zgodnie z zamysłem twórców znaki te mają cenne walory informacyjne. Pozwalają one na przykład na szybkie zlokalizowanie gaśnicy czy drogi ewakuacyjnej.
W związku z tym ich treść musi być zrozumiała i prosta w odbiorze. Intuicyjny charakter tych znaków sprawia, że nawet cudzoziemcy są w stanie zrozumieć przekaz. Symbole przeciwpożarowe są przygotowywane zgodnie z zasadą: „minimum tekstu — maksimum treści”.
Standard ten zastąpił wcześniej używaną normę PN-92/N-01256/01. Co ciekawe, nie oznacza to jeszcze, że stosowanie znaków zawartych w PN-92/N-01256/01 stało się niemożliwe i niezgodne z prawem. Wręcz przeciwnie: wciąż jest to działanie dopuszczalne. Z drugiej jednak strony trzeba mieć na uwadze, że to właśnie norma PN-EN 7010:2012 zawiera bardziej czytelne symbole ostrzegawcze.
Stosowanie znaków w świetle polskich przepisów
Stosowanie symboli przeciwpożarowych jest nie tylko przejawem odpowiedzialności, ale także obowiązkiem wymaganym przez polskie prawo. Wymóg ten został jasno sprecyzowany w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dn. 7 czerwca 2010 roku. Zgodnie z tym przepisem do umieszczania odpowiednich symboli są zobowiązane następujące grupy, czyli:
- właściciele,
- administratorzy,
- zarządcy
nieruchomości. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji określa, w jaki sposób powyższe podmioty powinny chronić budynki i obiekty budowlane przed zagrożeniem pożarowym. Wskazuje ono również działania zabronione z punktu widzenia bezpieczeństwa pożarowego. Zalicza się do nich między innymi takie czynności jak:
- używanie otwartego ognia na terenie zakładów przemysłowych, w tym np. palenie tytoniu (szczególnie, jeśli ma to miejsce w przestrzeni zagrożonej wybuchem),
- użytkowanie instalacji w sposób niezgodny z pierwotnym przeznaczeniem oraz instrukcjami wytwórcy,
- ustawianie przenośnych urządzeń grzewczych (w tym m.in. piecyków) na palnym podłożu.
To jeszcze nie wszystkie wymogi, jakie stawia się przed właścicielami, administratorami oraz zarządcami budynków. Na mocy przepisów zostali oni zmobilizowani również do odpowiedniego przygotowania drogi ewakuacyjnej. Wszelkie działania, które prowadzą do utrudnienia ewentualnej ewakuacji, są zabronione.
Ponadto, nie wolno zapominać także o tym, że podmioty odpowiedzialne za nadzór budynku są zobligowane również do utrzymywania aparatury przeciwogniowej (w tym m.in. gaśnic oraz węży gaśniczych) w stanie pełnej sprawności technicznej. Dzięki temu pracownicy przebywający w krytycznym momencie na terenie budynku będą w stanie przeciwdziałać rozprzestrzenianiu się ognia.
Rozporządzenie z dnia 7 czerwca 2010 roku nie jest pierwszym aktem wykonawczym z tego zakresu. Jednym z uchylonych dokumentów jest rozporządzenie z dnia 21 kwietnia 2006 roku.
Jak wyglądają znaki ochrony PPOŻ?
Aby znaki przeciwpożarowe mogły spełniać swoją rolę, konieczne jest przygotowanie ich według określonego wzoru. Tego typu piktogramy mają charakterystyczną kolorystykę, czyli jaskrawe, jasne elementy (napisy, proste elementy graficzne itp.) umieszczone na ciemnoczerwonym tle. Dzięki temu odczytanie treści dotyczącej np. miejsca rozmieszczenia sprzętu pożarniczego nie powinno stanowić większej trudności.
Czytelność piktogramów przeciwpożarowych jest dodatkowo zapewniona przez fotoluminescencyjną powłokę. Takie podejście sprawia, że znaki BHP są dobrze widoczne także w ciemności. Oznacza to, że spełniają one swoją rolę na przykład podczas pory nocnej lub awarii oświetlenia w zagrożonym budynku.
Jeśli chodzi o oznaczenia pożarowe, to istotna jest nie tylko kolorystyka, ale także sposób ich wykonania. W większości przypadków elementy te wykonuje się z materiałów PCV. Dzięki temu znaki BHP zachowują swoją trwałość. Wbrew pozorom, jest to niezwykle istotny czynnik. Dzięki odpowiedniemu wykonaniu znaki bezpieczeństwa mogą być wykorzystywane przez wiele lat, a do ich zniszczenia nie doprowadzi wilgoć czy dym.
Jakie są najważniejsze znaki ochrony przeciwpożarowej?
Zgodnie z obecnie obowiązującą normą przeciwpożarową PN-EN ISO wyróżnia się następujące grupy znaków przeciwpożarowych:
- techniczne oznaczenia przeciwpożarowe,
- znaki ochrony przeciwpożarowej,
- znaki uzupełniające,
- informacje na temat numerów alarmowych.
Jakie znaki PPOŻ wchodzą w skład każdej z powyższych kategorii?
Techniczne oznaczenia przeciwpożarowe
Tego typu znaki wskazują między innymi kierunek drogi ewakuacyjnej, jaką należy poruszać się w przypadku pożaru. Ponadto, symbole te pokazują, gdzie znajdują się takie elementy infrastruktury ewakuacyjnej jak na przykład:
- drabiny,
- wyłączniki prądu,
- klapy dymowe,
- drzwi przeciwpożarowe,
- dźwigi przeznaczone dla straży pożarnej,
oraz wszelkie inne obiekty przydatne w sprawnej ewakuacji.
Znaki ochrony przeciwpożarowej
Celem tego typu znaków przeciwpożarowych jest wskazanie miejsc, w których zostały rozmieszczone poszczególne części sprzętu PPOŻ pozwalające na aktywną walkę z ogniem. Do elementów ochrony pożarowej zalicza się między innymi takie rozwiązania jak:
- gaśnice,
- hydranty,
- instalacje gaśnicze,
Dzięki tego typu rozwiązaniom znalezienie miejsca, w którym znajduje się sprzęt gaśniczy, jest znacznie ułatwione.
Znaki uzupełniające
Niemniej istotne są także uzupełniające znaki przeciwpożarowe. Pomagają one w lokalizacji dodatkowego sprzętu pożarniczego lub urządzeń ułatwiających ewakuację. Rozumie się przez to nie tylko zbiorniki wody czy stanowiska gaśnicze, ale także takie elementy ochrony przeciwogniowej jak na przykład klucze do remizy. Last but not least, tego typu znaki pokazują również, w których miejscach znajdują się materiały niebezpieczne z uwagi na ich wybuchowy bądź łatwopalny charakter.
Znaki informacyjne i zawierające dane na temat numerów alarmowych
Podczas pożaru w budynku najprawdopodobniej nie będziesz gasić ognia. Wykonywaniem tego typu zadań zajmują się wyspecjalizowani pracownicy straży pożarnej. W takiej sytuacji rola pracownika firmy/urzędu/szkoły/banku itp. sprowadza się najczęściej do pospiesznego opuszczenia budynku oraz poinformowania odpowiednich służb o zaistniałej sytuacji.
Zastanawia cię, ile zarabia strażak? Wejdź na stronę: https://zarobki.com.pl/ile-zarabia-strazak
To właśnie dlatego istotne są także znaki przeciwpożarowe zawierające informacje na temat numerów alarmowych. Tabliczki te zawierają numery telefoniczne pozwalające na połączenie się ze służbami mundurowymi (policją), oraz ratunkowymi (w tym między innymi strażą pożarną oraz pogotowiem). Numery telefonów, które są najczęściej umieszczane na tablicach informacyjnych, są następujące:
- 112,
- 997,
- 998,
- 999.
Ponadto, w przypadku niektórych firm na znakach z numerami telefonów umieszcza się również dane kontaktowe wewnętrznych służb odpowiedzialnych za utrzymanie bezpieczeństwa. Takie rozwiązanie jest często stosowane w przypadku dużych przedsiębiorstw z takich branż jak na przykład sektor rafineryjny, petrochemiczny czy energetyczny.
Ostrzegawcze znaki przeciwpożarowe na drodze ewakuacyjnej są często lekceważone. Tymczasem, jest to błędne podejście, które może okazać się tragiczne w skutkach podczas zagrożenia pożarowego. Kto wie, czy oznaczenia te nie okażą się pomocne podczas groźnego pożaru w zakładzie pracy lub obiekcie użyteczności publicznej?
Zobacz także:- Znaki ewakuacyjne. Jak należy je rozmieścić, by zadbać o pracowników w budynku gospodarczym?
- Znaki zakazu BHP – charakterystyczne cechy i rozmieszczenie
- Znaki nakazu BHP – charakterystyczne cechy i możliwości wykorzystania
- O jakim rodzaju zagrożenia dla zdrowia informują ostrzegawcze piktogramy chemiczne? Co obejmuje klasyfikacja GHS?
- Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej. Do czego służą, jakie są rodzaje?
