Znaki ewakuacyjne to oznaczenia, które są niezbędne dla zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa w zakładzie przemysłowym lub budynku użyteczności publicznej. Pokazują one, gdzie znajduje się najbliższe wyjście ewakuacyjne oraz miejsce zbiórki pracowników po opuszczeniu zagrożonego budynku. Zapewne niejednokrotnie miałeś okazję zobaczyć charakterystyczne oznaczenia ewakuacyjne podczas wizyty w budynku prywatnego przedsiębiorstwa, szkole czy urzędzie administracji publicznej.
Znaki ewakuacyjne. Jaka jest podstawa prawna?
Wbrew pozorom, odpowiedź na to pytanie nie jest w stu procentach oczywista. Obecnie obowiązującą normą w zakresie oznaczeń ewakuacyjnych jest norma PN-EN ISO 7010:2012. Standard ten obowiązuje nie tylko na terenie Polski. Ma on międzynarodowy charakter i z tego powodu cechuje się wysokim poziomem rozpoznawalności.
Fakt ten stanowi dobrą wiadomość dla wszystkich tych, którzy zamierzają rozszerzyć działalność biznesową również na rynki zagraniczne. W takiej sytuacji nie trzeba na nowo organizować systemu znaków bezpieczeństwa na terenie zakładu.
Opisywana norma zastąpiła wcześniej używany standard PN-92/N-01256/02. Co ciekawe, wciąż możliwe jest wykorzystywanie zawartych w nim symboli ewakuacyjnych. Z drugiej strony, powszechne wykorzystanie ISO skłania raczej do stosowania właśnie tego rozwiązania.
Jak wyglądają piktogramy ewakuacyjne zgodne z normą PN-EN ISO?
Obecnie stosuje się kilkadziesiąt różnych znaków ewakuacyjnych. Mogą one wskazywać na przykład kierunek wyjścia awaryjnego lub miejsce, w którym należy zebrać się po opuszczeniu zagrożonego terenu (więcej informacji na ten temat znajduje się w dalszej części tekstu). Znaki ewakuacyjne mają przede wszystkim następujące elementy wspólne:
- fotoluminescencyjny charakter, który sprawia, że znaki bezpieczeństwa są dobrze widoczne także w ciemności. Dzięki temu awaria oświetlenia nie musi stanowić czynnika utrudniającego sprawną ewakuację;
- kolorystyka. Wszystkie znaki ewakuacyjne mają charakterystyczny wygląd, Są to białe oznaczenia (strzałki, symbole drzwi, napisy) rozmieszczone na jasnozielonym tle. Dzięki temu trudno pomylić je z innymi tablicami informacyjnymi stosowanymi w firmach, a odczytanie treści umieszczonej na znakach nie powinno stanowić problemu;
- prostokątny/kwadratowy kształt. Zasadniczo, nie stosuje się symboli okrągłych, trójkątnych czy deltoidalnych.
Jakie znaki ewakuacyjne wykorzystuje się najczęściej?
Generalnie, piktogramy ewakuacyjne dzieli się na kilka głównych rodzajów. Są to między innymi znaki:
- wyjścia,
- ratunkowe,
- kierunku drogi ewakuacyjnej,
- przeszkody,
- zbiórki.
Co oznacza każda z powyższych kategorii?
Znaki wyjścia
Pokazują one, gdzie znajdują się drzwi ewakuacyjne oraz inne punkty „wylotowe”, w tym na przykład drzwi, okna, wyjścia z drabinami itp. Umieszczanie tego typu symboli jest obligatoryjne w budynkach.
Dzięki znakom tym można nie tylko poznać lokalizację punktu ewakuacji, ale także — co jest równie istotne — jak z niego skorzystać. Symbole te zawierają informację np. na temat tego, że dane drzwi należy przesunąć w celu otwarcia.
Ewakuacja — oznaczenia ratunkowe
Zagrożenie to nie tylko groźba wybuchu lub pożaru, która zmusza osoby przebywające w budynku do opuszczenia lokalu. Mogą to być także takie sytuacje „mniejszego” kalibru jak choćby zasłabnięcie współpracownika lub porażenie prądem.
Aby rozwiązać tego typu problem, warto rozejrzeć się za znakami ratunkowymi. Są one przydatne wówczas, gdy ewakuacja nie jest konieczna, ale w bezpośrednim otoczeniu wciąż występuje czynnik zagrażający zdrowiu. Do najpopularniejszych oznaczeń tego typu należą znaki wskazujące rozmieszczenie defibrylatora, telefonu alarmowego czy zestawu pierwszej pomocy.
Chciałbyś pomagać w ewakuacjach, gasić pożary i pomagać ludziom? Zastanawia cię praca w straży pożarnej? Kliknij: https://infojob.pl/praca-w-strazy-pozarnej
Znaki kierunku ewakuacji
Podczas rozmieszczania znaków w budynku nie wolno zapominać również o oznaczeniach stosowanych do wskazania drogi ewakuacyjnej. Jest to istotny czynnik szczególnie w przypadku większych obiektów budowlanych. Jest tak, ponieważ podczas pospiesznej ewakuacji znacznie wzrasta ryzyko zagubienia się. Nawet w przypadku mniejszych budynków może zajść wątpliwość odnośnie prawidłowego kierunku drogi ewakuacyjnej.
Taki stan rzeczy wynika stąd, iż wyjście awaryjne może znajdować się w zupełnie innym miejscu niż wejście firmowe używane zwyczajowo przez pracowników. Aby nie stracić cennego czasu w groźnej sytuacji, należy skorzystać ze znaków drogi ewakuacyjnej. Zazwyczaj przebierają one postać strzałek wskazujących:
- korytarz,
- przejście,
- drzwi,
- okno,
dzięki czemu możliwe jest szybkie opuszczenie obiektu budowlanego.
Znaki wskazujące przeszkody na drodze ewakuacji
Podczas wyjścia awaryjnego z budynku ważne jest nie tylko wybranie odpowiedniego kierunku ewakuacji, ale także sprawne omijanie zagrożeń. Niestety, pomimo przeprowadzania regularnych, cyklicznych szkoleń oraz kursów okresowych bardzo łatwo w trakcie realnego zagrożenia o nadmierny pośpiech przeradzający się w panikę. W takiej sytuacji niezwykle łatwo o kolejne nieszczęście. Groźny w skutkach upadek ze schodów to tylko jedno z potencjalnych zagrożeń.
Na szczęście, ryzyko wystąpienia tego typu incydentów znacznie maleje dzięki wykorzystaniu odpowiedniego oznakowania. Dlatego też na drodze ewakuacyjnej należy umieścić znaki z takim krótkim komunikatem tekstowym jak na przykład:
- Uwaga! Schody!
- Uwaga! Wysoki próg!
- Uwaga! Niski strop!
Dzięki tego typu oznaczeniom ewakuacja może odbyć się nie tylko szybko, ale także w bezpieczny sposób.
Znaki zbiórki
Last but not least, drogi ewakuacyjne powinny zostać wyposażone w znaki wskazujące miejsce zbiórki. Nie wolno lekceważyć tego typu oznaczeń rozmieszczanych w zakładach pracy! W celu sprawnego przeprowadzenia czynności ewakuacyjnych ważne jest nie tylko opuszczenie budynku przez pracowników, ale także zebranie całej załogi w jednym miejscu. Może być to na przykład parking położony w odległości kilkudziesięciu metrów od budynku.
Odpowiednia lokalizacja powinna znajdować się w pobliżu budynku. Dzięki temu dotarcie do niej nie było zadaniem czasochłonnym. Jednocześnie, miejsce zbiórki musi znajdować się w pewnej oddali. W przeciwnym wypadku pożar lub wybuch może skrzywdzić uciekających.
Gdzie należy umieszczać znaki bezpieczeństwa?
Międzynarodowe standardy zawierają nie tylko informacje na temat zastosowania poszczególnych znaków ewakuacyjnych, ale także zasady dotyczące sposobu rozmieszczenia znaków awaryjnych. Wbrew pozorom, czynnik ten również jest istotny. Niewłaściwe rozlokowanie elementów informacyjnych może utrudnić ich odczytanie przez osoby przebywające w danym obiekt.
Zgodnie z obowiązującymi normami znaki ewakuacyjne muszą być rozmieszczone:
- na wysokości wynoszącej od 200 do 250 cm w przypadku przestrzeni otwartych. Tylko wtedy mamy gwarancję, że nie przysłonią ich elementy wyposażenia (szafki na dokumenty, kwiaty, gaśnice);
- na poziomie od 170 cm do 200 cm, jeśli rozmieszcza się je na ścianie;
- powyżej 250 cm od podłogi w przypadku dużych przestrzeni (mogą być to na przykład hale produkcyjne czy magazynowe). Dzięki temu możliwe będzie dostrzeżenie znaku ewakuacyjnej nawet z dużej odległości;
- równomiernie oraz na równej wysokości w danym ciągu ewakuacyjnym. W przeciwnym wypadku odnalezienie kolejnych elementów oznakowania nie powinno stanowić trudności.
Znaki ewakuacyjne stanowią nieocenioną pomoc podczas krytycznych sytuacji zagrażających życiu lub zdrowiu osób znajdujących się w budynku. To właśnie dlatego warto zapoznać się z najczęściej wykorzystywanymi znakami jeszcze w ramach szkolenia wstępnego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Umiejętność identyfikacji tego typu oznaczeń pozwala na szybkie opuszczenia miejsca zagrożenia.
Zobacz także:- Znaki przeciwpożarowe. Jakie są najczęściej stosowane znaki bezpieczeństwa PPOŻ? Oznakowanie ewakuacyjne PPOŻ a normy ISO
- Znaki nakazu BHP – charakterystyczne cechy i możliwości wykorzystania
- Znaki zakazu BHP – charakterystyczne cechy i rozmieszczenie
- O jakim rodzaju zagrożenia dla zdrowia informują ostrzegawcze piktogramy chemiczne? Co obejmuje klasyfikacja GHS?
- Wypadek w drodze do pracy i z pracy – kiedy pracownik jest chroniony poza zakładem?
