Obuwie ochronne należy do środków ochrony indywidualnej pracowników i oczywiście przeznaczone jest do zabezpieczania stóp i nóg przed różnego rodzaju zranieniami, kontuzjami i innymi uszkodzeniami, które mogą być skutkiem uderzenia, wilgoci, działania środków chemicznych, wysokiej lub niskiej temperatury, prądu elektrycznego i innych czynników zewnętrznych. Takie obuwie najczęściej zabezpiecza nasze nogi przed kilkoma zagrożeniami jednocześnie, a skuteczność takich ochron zależy od konstrukcji buta, materiałów, z jakich go wykonano oraz wyposażenia w różne dodatkowe elementy, spośród których szczególnie ważne są podnoski, wkładki antyprzebiciowe, osłony śródstopia i kostki. Wymagania w stosunku do butów ochronnych określone są ścisłymi normami, a w ich wytwarzaniu nie ma miejsca na żadną dowolność.Warto więc sprawdzić czy mamy buty z atestem BHP.
Obowiązujące w naszym kraju przepisy i normy pozwalają na klasyfikację obuwia ochronnego wg kilku różnych kryteriów, z których najważniejsze są trzy:
Pierwszy z podanych podziałów jest najprostszy i możemy wymienić w nim:
Wedle drugiego podziału, a więc przeznaczenia, obuwie ochronne ma zabezpieczać przed zagrożeniami:
Trzecie z wymienionych na początku tego akapitu kryteriów, ze względu na stopień zagrożeń, wyróżnia:
Wymienione wyżej podstawowe kryteria nie wyczerpują do końca klasyfikacji obuwia ochronnego, jak bowiem nadmieniliśmy we wstępie, może ono chronić równocześnie przed wieloma różnymi zagrożeniami, dlatego też trzy klasy obuwia wyróżnione ze względu na poziom zagrożeń (S, P, O) dzielą się na dodatkowe kategorie, które określają najczęstsze kombinacje wymagań. Owe kategorie wymieniamy w trzech poniższych tabelach:
1. Kategorie obuwia bezpiecznego (S) wg PN-EN ISO 20345
Kategoria | wymagania | |||||||
Podnosek 200 J | Odporność na przebicie | Zabudowana pięta | Odporność na oleje, benzynę i inne rozpuszczalniki organiczne | Właściwości antyelektrosta-tyczne | Absorpcja energii w części piętowej | Przepuszczal-ność i absorpcja wody | wodoszczel-ność | |
SB | X | X | ||||||
S1 | X | X | X | X | X | |||
S2 | X | X | X | X | X | X | ||
S3 | X | X | X | X | X | X | X | |
S4 | X | X | X | X | X | X | ||
S5 | X | X | X | X | X | X | X |
2. Kategorie obuwia ochronnego (P) wg PN-EN ISO 20346
Kategoria | wymagania | |||||||
Podnosek 100 J | Odporność na przebicie | Zabudowana pięta | Odporność na oleje, benzynę i inne rozpuszczalniki organiczne | Właściwości antyelektrosta-tyczne | Absorpcja energii w części piętowej | Przepuszczal-ność i absorpcja wody | wodoszczel-ność | |
PB | X | X | ||||||
P1 | X | X | X | X | X | |||
P2 | X | X | X | X | X | X | ||
P3 | X | X | X | X | X | X | X | |
P4 | X | X | X | X | X | X | ||
P5 | X | X | X | X | X | X | X |
3. Kategorie obuwia zawodowego (O) wg PN-EN ISO 20347
Kategoria | wymagania | |||||||
Podnosek | Odporność na przebicie | Zabudowana pięta | Odporność na oleje, benzynę i inne rozpuszczalniki organiczne | Właściwości antyelektrosta-tyczne | Absorpcja energii w części piętowej | Przepuszczal-ność i absorpcja wody | wodoszczel-ność | |
OB | ||||||||
01 | X | X | X | |||||
02 | X | X | X | X | ||||
03 | X | X | X | X | X | |||
04 | X | X | X | X | ||||
05 | X | X | X | X | X |
Prawnym wymogiem w stosunku do producentów jest prawidłowe oznakowanie obuwia ochronnego. Oznakowanie musi być trwałe, a więc nie może ulec zatarciu nawet po długim użytkowaniu i czytelne, a więc łatwe do szybkiego odcyfrowania. Dodatkowym wymogiem jest dołączenie do obuwia, napisanej w języku polskim instrukcji jego obsługi, własności ochronnych, sposobów dostosowywania, konserwacji i przechowywania. Oznakowanie obuwia musi zawierać:
oznakowanie symbolem odpowiedniej kategorii ochronnej zgodnie z podanymi wyżej tabelami
oznakowanie dodatkowymi symbolami w zależności od występowania różnych kombinacji ochronnych; te dodatkowe oznakowania wymieniamy w tabeli umieszczonej niżej:
Symbol | Znaczenie |
P | Odporność na przekłucie |
A | Obuwie antyelektrostatyczne |
C | Obuwie prądoprzewodzące |
I | Obuwie elektroizolacyjne |
HI | Izolacja spodu od ciepła. |
CI | Izolacja spodu od zimna |
E | Obuwie absorbujące energię w części piętowej |
WR | Odporność na wodę |
WRU | Przepuszczalność wody i absorpcja wody. Wierzch obuwia hydrofobowy |
HRO | Odporność spodów na kontakt z gorącym podłożem |
WG | Odporność spodów na kontakt z gorącym podłożem |
AL | Odporność obuwia dla odlewników na duże ilości płynnego aluminium |
Fe | Odporność obuwia dla odlewników na duże ilości płynnego żelaza |
CR | Odporność na przecięcie |
M | Ochrona śródstopia |
AN | Ochrona kostki |
FO/ORO | Odporność podeszew na oleje, benzynę i inne rozpuszczalniki organiczne (węglowodory) |
SRA | Odporność na poślizg na podłożu ceramicznym pokrytym roztworem laurylosiarczanu sodu (SLS) |
SRB | Odporność na poślizg na podłożu ze stali pokrytym glicerolem |
SRC | Odporność na poślizg na obydwu w/w podłożach SRA + SRB |
F | wysokie obuwie dla strażaków |
FP | wysokie obuwie dla strażaków z podeszwą odporną na przebicie |
FA | wysokie obuwie dla strażaków posiadające właściwości antyelektrostatyczne |
FAP | FA+FP |